Extrapiramidale symptomen zijn een reactie van het organisme die ontstaat wanneer een gebied van de hersenen dat verantwoordelijk is voor het coördineren van bewegingen, het extrapiramidale systeem genaamd, wordt aangetast. Dit kan gebeuren door bijwerkingen van geneesmiddelen, zoals bijvoorbeeld Metoclopramide, Quetiapine of Risperidon, of door bepaalde neurologische aandoeningen, waaronder de ziekte van Parkinson, de ziekte van Huntington of gevolgen van een beroerte.
Onvrijwillige bewegingen zoals tremoren, spiercontracturen, moeite met lopen, vertraagde bewegingen of rusteloosheid zijn enkele van de belangrijkste extrapiramidale symptomen, en wanneer ze in verband worden gebracht met medicatie, kunnen ze snel na gebruik verschijnen of kunnen ze traag optreden als ze jaren of maanden worden gebruikt.
Wanneer het ontstaat als gevolg van het teken van een neurologische aandoening, verslechteren extrapiramidale bewegingen meestal met de jaren, naarmate de ziekte verergert. Bekijk ook wat de aandoeningen en ziekten zijn die ervoor zorgen dat het lichaam trilt.
Hoe te identificeren
De meest voorkomende extrapiramidale symptomen zijn:
- Moeilijkheden om kalm te blijven;
- Gevoel van rusteloosheid, bijvoorbeeld veel beweging van uw voeten;
- Bewegingsveranderingen, zoals tremoren, onvrijwillige bewegingen (dyskinesie), spierspasmen (dystonie) of rusteloze bewegingen, zoals vaak uw benen bewegen of niet stil kunnen staan (acathisie);
- Langzame bewegingen of slepen;
- Veranderende slaappatronen;
- Moeite met concentreren;
- Stemveranderingen;
- Moeite met slikken;
- Onvrijwillige bewegingen van het gezicht.
Deze symptomen kunnen vaak worden aangezien als tekenen van andere psychiatrische problemen, zoals angst, paniekaanvallen, het syndroom van Gilles de la Tourette of zelfs symptomen van een beroerte.
Wat zijn de oorzaken
Extrapiramidale symptomen kunnen optreden als bijwerking van medicijnen, direct na de eerste dosis of optreden als gevolg van continu gebruik, waarbij het enkele weken tot maanden duurt voordat ze beginnen en daarom is het raadzaam om, wanneer ze verschijnen, de arts te raadplegen die de medicatie heeft voorgeschreven om te evalueren de noodzaak om de dosis te verlagen of de behandeling aan te passen. Hoewel ze iedereen kunnen overkomen, komen ze bovendien vaker voor bij vrouwen en oudere patiënten.
Deze symptomen kunnen ook het gevolg zijn van een neurologische aandoening, waarbij de ziekte van Parkinson de belangrijkste vertegenwoordiger is. Ontdek wat de oorzaak is van de ziekte van Parkinson, hoe u deze kunt identificeren en behandelen.
Andere neurologische ziekten omvatten degeneratieve ziekten zoals de ziekte van Huntington, dementie door Lewy-lichaampjes, gevolgen van beroerte of encefalitis, en dystonie of myoclonus, bijvoorbeeld.
Lijst met medicijnen die kunnen veroorzaken
Enkele van de medicijnen die het vaakst extrapiramidale symptomen veroorzaken, zijn:
| Medicijnklasse | Voorbeelden |
| Antipsychotica | Haloperidol (Haldol), Chloorpromazine, Risperidon, Quetiapine, Clozapine, Olanzapine, Aripripazol; |
| Anti-emetica | Metoclopramide (Plasil), Bromopride, Ondansetron; |
| Antidepressiva | Fluoxetine, Sertraline, Paroxetine, Fluvoxamine, Citalopram, Escitalopram; |
| Anti-duizeligheid | Cinnarizine, Flunarizine. |
Wat te doen als ze zich voordoen
Wanneer een extrapiramidaal symptoom optreedt, is het erg belangrijk om zo snel mogelijk de arts te raadplegen die de medicatie heeft voorgeschreven waardoor het kan verschijnen. Het wordt niet aanbevolen om zonder medisch advies te stoppen of de medicatie te veranderen.
De arts kan aanpassingen in de behandeling aanbevelen of de gebruikte medicatie wijzigen, maar elk geval moet afzonderlijk worden beoordeeld. Bovendien zijn tijdens de behandeling met dit type medicatie frequente herevaluaties nodig, dus het is belangrijk om naar alle revisieconsulten te gaan, ook als er geen bijwerkingen zijn. Bekijk de redenen om geen medicatie te nemen zonder de begeleiding van de arts.